Vol. 2 No. 8 (2025): International Journal of Science and Technology
Articles

OPTIK NIVELIR YORDAMIDA NIVELIRLASH NATIJALARIGA REFRAKSIYANING TA’SIRINI ANIQLASH USULINI TAKOMILLASHTIRISH

PDF
  • Inamov Aziz Nizamovich,
  • Toshpo‘latov Sherzod Shuhrat o‘g‘li

Published 23-06-2025

Keywords

  • Refraksiya koeffitsienti, optik nivelir, meteorologik parametrlar, geodezik aniqlik, harorat ta’siri, mahalliy modellashtirish, soddalashtirilgan model, balandlik o‘lchovi, xxavizirlash masofasi, regression tahlil.
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

How to Cite

OPTIK NIVELIR YORDAMIDA NIVELIRLASH NATIJALARIGA REFRAKSIYANING TA’SIRINI ANIQLASH USULINI TAKOMILLASHTIRISH. (2025). INTERNATIONAL JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY, 2(8), 146–148. https://doi.org/10.70728/tech.v2.i08.049

Abstract

Ushbu maqolada optik nivelirlash ishlarida atmosfera sharoitlarining, xususan refraksiyaning geodezik o‘lchov natijalariga ta’siri
o‘rganiladi. Maqolaning maqsadi – refraksiya tufayli yuzaga keladigan balandlik xatolarini aniqlash va ularni kamaytirishning yangi soddalashtirilgan, mahalliy sharoitga moslashtirilgan usulini ishlab chiqishdir. Buning uchun 2023–2025 yillar davomida Toshkent shahrida to‘plangan meteorologik ma’lumotlar asosida regressiya modeli tuzildi. Model yordamida harorat, bosim va namlik asosida refraksiya koeffitsienti hisoblandi. Ishlab chiqilgan model Python va Excel muhitida dasturlashtirilib, o‘lchov natijalariga qo‘llanildi. Grafik tahlillar orqali modelning yuqori aniqlikka ega ekani isbotlandi. Maqola natijalari refraksiya xatolarini 50–60% gacha kamaytirish imkonini beradi. 

PDF

References

  1. Bagrov V.I. (2002). Refraksiya matematik modellari. Geodeziya va Kartografiya.
  2. Lavrentyev G.V. (1985). Atmosfera optikasi asoslari. Geofizik maqolalar.
  3. Yordan V. (1960). Refraksiya koeffitsientini hisoblash formulasi. Meteorologik Byulleten.
  4. Chen Y., Kumar A. (2021). Geodezik refraksiya xatolarini sun’iy intellekt asosida tuzatish. Remote Sensing.
  5. Jo‘rayev Sh.N. (2018). O‘zbekiston iqlimida refraksiyaning mavsumiy o‘zgarishi. O‘zMU ilmiy jurnali.
  6. https://www.springer.com
  7. https://ascelibrary.org
  8. https://scholar.google.com
  9. https://www.scopus.com